Usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży – cz II

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży.

Rozwój metod laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży jest wynikiem poszukiwania sposobu jego całkowitego usunięcia bez uszkodzenia tkanki. Dotychczas stosowane sposoby rzadko były w pełni skuteczne i zazwyczaj usunięcie tatuażu bez pozostawiania śladu czy blizn było niemal niemożliwe.

Czynnikiem determinującym efekt zabiegu jest głębokość i ilości  zdeponowania barwnika oraz obszar powierzchni skóry, jaki zajmuje tatuaż. Obecnie stosowane metody laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży  pozwalają uzyskać efekt satysfakcjonujący pacjenta.

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży – metoda ablacyjna

Metoda ablacyjna – przeprowadzana jest najczęściej za pomocą lasera CO2. Użycie tego typu lasera powoduje odparowanie tkanki wraz z barwnikiem. Metoda umożliwia usunięcie tatuażu niezależnie od jego koloru. Jest to jak dotychczas jedyna skuteczna metoda całkowitego usunięcia tatuażu wielokolorowego. Usuwanie metodą ablacyjną wiąże się z ryzykiem bliznowacenia. Po zabiegu struktura tkanki ulega zmianie, powstają również odbarwienia w miejscu tatuażu czy makijażu. Najczęściej decydują się na nią pacjenci zainteresowani radykalnym usunięciem tatuażu, dla których obecność blizny pozabiegowej nie stanowi problemu.

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży – metoda nieablacyjna ablacyjna

Metoda nieablacyjna – polega na selektywnym usuwaniu tuszu. Umożliwia usunięcie barwnika bez uszkadzania tkanki. Energia laserowa zostaje pochłonięta selektywnie przez barwnik. Ponieważ tatuaże i makijaże permanentne wykonane są w różnych kolorach, w celu ich usunięcia niezbędne jest zastosowanie takiej długość fali, której energia jest dobrze pochłaniana przez kolor znajdujący się w tatuażu. Światło laserowe musi jednocześnie wystarczająco głęboko penetrować w głąb tkanki, aby dotrzeć do barwnika znajdującego się w skórze właściwej. Dla długości fali w zakresach 500 -1200 nm (tzw. okno terapeutyczne) energia szczególnie głęboko penetruje do tkanki. Dlatego  do selektywnego usuwania tatuaży stosowane są lasery pracujące w tym zakresie.

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży – stosowane lasery

W laserowym usuwaniu makijażu permanentnego i tatuaży –  stosuje się lasery emitujące impulsy rzędu nanosekund, określane jako Q-Switched [6-10]. Lasery typu Q-Switched emitują bardzo dużą dawkę energii w krótkim czasie. Tempo przekazywania energii jest tak duże, że powoduje fotomechaniczne (fotoakustyczne) rozbicie barwnika na drobniejsze cząstki. Rozdrobniony barwnik częściowo ulega natychmiastowemu odparowaniu z wierzchnich warstw skóry poprzez mikrouszkodzenia naskórka oraz rozproszeniu. Fragmenty rozdrobnionego barwnika, znajdujące się w głębszych warstwach, mogą ulec eliminacji na drodze fagocytoz. Ilość powstałego ciepła jest niewielka, dlatego użycie lasera Q-Switched nie powoduje termicznego uszkodzenia tkanek.

Zastosowanie lasera pracującego w trybie Q-Switched niesie za sobą minimalne ryzyko powikłań. Rzadko obserwuje się odbarwienia, przebarwienia czy zmiany faktury tkanki. Zazwyczaj skóra po usunięciu barwnika wyglądem przypomina skórę nieobjętą tatuażem. Blizny mogą powstać w przypadku nieprawidłowego doboru parametrów wiązki laserowej lub nieprawidłowej reakcji skóry na światło laserowe. Przed pierwszym zabiegiem zaleca się wykonanie testu laserowego, którego celem jest prawidłowy dobór parametrów oraz sprawdzenie reakcji tkanki. Testy pozwalają ocenić, czy za pomocą zastosowanej długości fali jest możliwe usunięcie barwnika.

Tabela 1.

Dostępne systemy umożliwiają usuwanie tatuaży w kolorach ciemnych i w kolorze czerwonym. Biały, żółty czy pomarańczowy wykazuje niewielki procent absorpcji promieniowania w zakresie fal reprezentowanym przez w/w lasery, dlatego istnieją trudności w usuwaniu barwników o tych kolorach.

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży- wpływ koloru barwnika na efekt terapii

Do laserowego usuwania makijażu permanentnego i tatuaży stosowane są trzy typy urządzeń laserowych pracujących w trybie Q-Switched (Tab. 1). Laser Nd-YAG emituje falę elektromagnetyczną w zakresie podczerwieni (1064nm). Ta długość fali potencjalnie umożliwia usuwanie tatuaży i makijaży permanentnych w kolorze ciemnym takim jak czarny, ciemnogranatowy czy grafitowy (Fot.1,2,3,4). Poprzez zastosowanie kryształu fosforanu potasu (KTP), na drodze emisji wiązki laserowej, uzyskuje się długości fali 532 nm. Wybór tej długości fali umożliwia usuwanie barwników w kolorze czerwonym. Laser rubinowy emituje fale o długości 695 nm, natomiast laser aleksandrytowy emituje falę o długości 755 nm. Niebieski pigment najlepiej pochłania energię w zakresie długości 590-770 nm, natomiast barwnik niebiesko-zielony w zakresie 656-808 nm. W przypadku tatuaży o takich kolorach prawdopodobnie lepszy efekt można uzyskać po zastosowaniu lasera rubinowego lub aleksandrytowego. Lasery te emitują długości fal, których energia absorbowana jest przez barwniki niebieski oraz zielony.

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży- wpływ koloru barwnika na efekt terapii – czerwony

Najlepsze efekty w usuwaniu odcieni czerwonych można uzyskać stosując laser Nd-YAG o długości fali 532 nm. Widmo absorpcji energii świetlnej dla koloru żółtego przypada w zakresie długości fal 470-485 nm. Usunięcie tego koloru za pomocą dostępnych obecnie laserów nie jest możliwe [8,10,11]. Barwnik użyty do wykonania tatuażu składać się może z mieszaniny różnych pigmentów, każdy z nich w odmienny sposób pochłania energię, a w związku z tym w różnym stopniu ulega rozjaśnieniu. Zmiana koloru barwnika, którą niekiedy obserwujemy podczas usuwania tatuaży, może być wynikiem tego zjawiska. Z taką sytuacją można się spotkać podczas usuwania np. koloru ciemnozielonego. Zastosowany barwnik jest mieszaniną koloru zielonego i czarnego. Czarny tusz bardzo dobrze reaguje na światło emitowane przez dostępne systemy laserowe, natomiast zielony barwnik reaguje znacznie gorzej. W takiej sytuacji po wykonaniu serii zabiegów w miejscu tatuażu może pozostać jasnozielony barwnik [11,12].

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego – szczególna technika i ostrożność

Za pomocą metody laserowej usuwane są również tatuaże kosmetyczne, tzw. makijaże permanentne. Podczas usuwania makijażu w kolorze brązowym, rudym czy czerwonym należy zachować szczególną ostrożność. W niektórych przypadkach obserwuje się natychmiastowe ściemnienie barwnika. Zjawisko to może być wynikiem reakcji związków żelaza znajdujących się w tuszu, który pod wpływem światła laserowego zmienia barwę na czarną. Drugi typ ściemnienia można obserwować w barwnikach zawierających związki tytanu. Barwnik ten jest dodawany w celu rozjaśnienia koloru. Pociemniały barwnik podczas kolejnych zabiegów może być trudny do usunięcia. W takich wypadkach zalecana jest metoda wielokrotnych prób na niewielkim obszarze [10,12].

Laserowe usuwanie makijażu – po zabiegu

Bezpośrednio po naświetlaniach, podczas pierwszego zabiegu zazwyczaj obserwuje się efekt zbielenia powierzchni tatuażu. Cząsteczki pigmentu ulegają rozdrobnieniu na mniejsze cząstki na skutek fali akustycznej. Tworzą się pęcherzyki kawitacyjne, które w odmienny sposób odbijają światło. Efekt utrzymuje się około 15-30 minut po zabiegu i jest tym bardziej wyrażony, im obszar skóry jest bardziej wysycony barwnikiem. Po tym czasie skóra przybiera prawidłową barwę, widoczne jest także rozjaśnienie tatuażu.

Bezpośrednio po zabiegu obserwuje się obrzęk i zaczerwienienie skóry. Do kilku dni po zabiegu na skórze mogą utrzymywać się niewielkie strupki wynikające z uszkodzenia warstw naskórka. Szczególnie duże tatuaże wykonane metodą wypełnienia wymagają znieczulenia skóry. Około godziny przed zabiegiem na skórę nakłada się krem Emla, a następnie pokrywa opatrunkiem okluzyjnym. Podczas zabiegu w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych stosuje się ochładzanie tkanki (za pomocą specjalnych urządzeń lub zamrożonych opatrunków żelowych).

Usunięcie tatuaży charakteryzujących się dużą ilością wprowadzonego barwnika, szczególnie wykonanych sposobem wypełnienia, wymaga przeprowadzenia największej liczby zabiegów. W takich wypadkach końcowy efekt zabiegu można ocenić 2-3 lata po rozpoczęciu terapii. Prawdopodobnie nie w każdym wypadku możliwe jest całkowite usunięcie tuszu ze skóry. Wskazane jest stosowanie odstępów pomiędzy zabiegami, zależnie od przebiegu procesu rozjaśniania. Zgodnie z tą metodą podczas pierwszego etapu stosuje się odstępy około sześciotygodniowe,  natomiast podczas dalszych etapów terapii okresy pomiędzy zabiegami są wydłużane (3-6 miesięcy).  Uzyskiwany pomiędzy zabiegami efekt rozjaśnienia jest wynikiem przebiegającego w tym okresie procesu utylizacji barwnika przez naturalne procesy fagocytozy.

Laserowe usuwanie makijażu permanentnego i tatuaży – metody – zastosowana literatura

1. 1. Daniszewska: Przegląd metod usuwania tatuażu, Kosmetologia Estetyczna, 4, 2012, 261-264.
2. R.R. Anderson, J.A. Parrish: Selective photothermolysis, Precise microsurgery by selective absorption of pulsed radiation, Science, 220, 1983, 524-527.
3. R.R. Anderson, E.V. Ross: Oddziaływanie promieniowania laserowego z tkanką biologiczną. R.E. Fitzpatrick, M.P. Goldman (red). Laserowa chirurgia Kosmetyczna, Urban&Partner, Wrocław 2004.
4. S. Astner, R.R. Anderson: Treating Vascular lesions, Dermatology Therapy, 18, 2005, 277-281.
5. R. Reid, S. Muller: Tattoo removal by CO2 laser dermabrasion, Plastic and Reconstructive Surgery,1980,65,717-728.
6. E.F. Bernstein: Laser treatment of tattoos, Clinical Dermatology, 24, 2006,43-55.
7. S. Choudhary, ML. Elsaie, A. Leiva, K. Nouri: Lasers for tattoo removal: a review, Lasers Medicine Science,12, 2010, PMID: 20549279.
8. S.L. Kilmer, M.S. Lee, J.M. Grevelink, T.J. Flotte, R.R. Anderson: The Q-switched Nd:YAG laser effectively treats tattoos. A controlled, dose-response study, Archives of Dermatology, 129, 1993, 971-978.
9. S.W. Lanigan: Lasery w dermatologii. Laserowe usuwanie tatuaży, 47-53.
10. R.G. Wheeland, E.S. Marmur: Zmiany barwnikowe i tatuaże, Lasery i światło. D.J. Goldberg ( red.) Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2009.
11. J. M. Casparian, J. Krell: Using a side effect to therapeutic advantage: the darkening of red eyebrow tattoo pigment following Q-switched laser treatment, Dermatology Surgery, 26, 2000, 255-258.
12. G. Jimenez, E. Weiss, M. James, J.M. Spencer: Multiple color changes following laser therapy of cosmetic tattoos, Dermatology Surgery, 28, 2002, 177?179.
13. T.C. Beute, C.H. Miller, A.L. Timko, E.V. Ross: In vitro spectral analysis of tattoo pigments, Dermatology Surgery, 34, 2008, 508-515, discussion 515-516.